• Home
  • Թարգմանություն
  • Ուսանողական անկյուն
  • Օնլայն վաճառք
  • Տեսադարան
facebook
  • Գլխավոր
    • Իրադարձություն
    • Հարցազրույցներ
    • Մշակութային անցուդարձ
    • Տեղեկատվություն
    • Հասարակություն
  • Մշակույթ
    • Արձակ
    • Կինո
    • Թատրոն
    • Մանրանկարչություն
    • Պար
    • Լուսանկարչություն
    • Պոեզիա
    • Հայկական գորգագործություն
    • Խեցեգործություն
    • էպոս
    • Կրոն
    • Տարազներ
    • Տոն
    • Քանդակագործություն
  • Գիտական հոդվածներ
    • Աստվածաբանություն
    • Բանասիրություն
    • Գրականագիտություն
    • Երաժշտագիտություն
    • Լեզվաբանույթյուն
    • Ծիսագիտություն
    • Հոգեբանություն
    • Մանկավարժություն
    • Պատմաբանություն
    • Փիլիսոփայություն
  • Հետադարձ հայացք
    • Կենսագրականներ
    • Հուշեր
    • Նամականի
    • Մեր մեծերը
  • Հուշակոթողներ
    • Թանգարաններ
    • Տաճարներ
    • Տուն-թանգարաններ
    • Քարանձավներ
  • Օնլայն վաճառք
  • Տեսադարան
BREAKING NEWS
ՀՐԱՆՏ ԹԱԹՈՍԻ ՍԻՄՖՈՆԻԱՆ …
Հրաչուհի Փալանդուզյան. ՏԱՐԱԶ (մաս 5)
Հրաչուհի Փալանդուզյան. ՏԱՐԱԶ (մաս 4)
Հրաչուհի Փալանդուզյան. ՏԱՐԱԶ (մաս 3)
Հրաչուհի Փալանդուզյան. ՏԱՐԱԶ (մաս 2)
Հրաչուհի Փալանդուզյան. ՏԱՐԱԶ
ԼՈՒ՛ՅՍՆ Է ԱՌԱՎԵԼ
Մենուա Հովհաննիսյանին և բոլոր սրբազան Ռազմիկներին
Թատրոնը նրա համար հոգևոր տաճար էր,որին վերաբերվում էր հավատացյալի երկյուղածությամբ,ներկայացում արարելը՝ ծիսակատարություն
ԵԹԵ ՍԵՐԸ ԱՆՈՒՆ ՈՒՆԵՆԱՐ, ԿԿՈՉՎԵՐ ԱՐԵՆ

Ամենայն Հայոց Հովհաննեսը

Posted On 10 Ապր 2014
Comment: 0
Tag: Հովհաննես Թումանյան

1623595_1424045301173738_2010545195_nԴսեղում Հովհաննես Թումանյանին դիմում էին՝ Հովհաննես Աղա: Լոռիում նույն կերպ ասում էին նրա պապին` բարձրահասակ, գեղեցկատես, մի շարք պատերազմների մասնակցին, նրան սիրում ու նրա խորհուրդներին ականջալուր էր ողջ Լոռին: Ինչպես գրում է բանաստեղծի դուստրը` «…ասում են` և՛ արտաքինով, և՛ բնավորությամբ Թումանյանը նման էր պապին»: Առավել մեծ հռչակ է վայելել մեծ պապը` Հովակիմ Յուզբաշին, Լոռու ամենախիզախ իգիթներից մեկը: Խ. Աբովյանը «Վերք Հայաստանի» վեպում նրա մասին էր գրում. «Միայն դսեղցի Հովակիմ Թումանյանի անունն արդեն ստիպում էր դղրդալ լեռները»:
Պապը հյուրասեր մարդ էր, սեղանի շուրջ ծավալվող խոսք ու զրույցի սիրահար: Այնքան էր սիրում տանը հյուր ընդունել, որ կարգադրել էր տան պատերի երկայնքով 12 տաշած սալաքար տեղադրել, որոնց վրա նստում էին գյուղացիները, ու նրանց հոգեպարար զրույցը ձգվում էր ժամերով:
Այդ ամենը կրկնվեց ու նույնիսկ ավելի մեծ թափ ստացավ մյուս «աղայի»` մեկի թոռան ու մյուսի ծոռի մոտ, ով համայն հայության համար «աղա» էր բոլոր իմաստներով: Թումանյանների գերդաստանը ճանապարհներ էր գցում Լոռվա անանցանելի կիրճերում, կառուցում կամուրջներ, մատուռներ, որոնց փլատակներն այսօր էլ դեռ կան: Գերդաստան, որը սկիզբ է առել Տարոնում: Ինչպես նշում էր բանաստեղծը` նրա նախնիները դեռևս 10-րդ դարում թողել են Տարոնն ու բնավորվել Դսեղում:
Հովհաննես աղա… Հայ նորագույն գրականության աղա:
Լոռի: Վայրեր կան, որոնք բարձր են աղոթքի հանգույն: Այդ երկրամասի բարձրուղեշ ուրվագծին Արարչի ձեռքն առավել նկատելի է: Այդ բարձունքից նայելով ամպերի անկրկնելի գեղեցկությանը` հասկանում ես, որ Աստված բանաստեղծ է: Լեռնաշխարհի ոգեշունչ մարմինը… Եվ արդեն չգիտես` մե՞նք ենք նայում այդ գեղեցկությանը, թե՞ գեղեցկությունը` մեզ: Թումանյանը սոսկ բարետես չէր, նա գեղեցի՛կ մարդ էր: Ես կասեի՝ շեշտված ազգային արտաքինով: Բնությունը նրանում կիզակետել էր ազգային հատկանիշների ամբողջական փունջը և այդ ամենը հարստացրել էր հանճարով: Չէ՞ որ բնությունը կարող է (երբ ուզում է) անասելի շռայլ լինել: Անասելի, բայց ոչ` չպատճառաբանված:
Ո՞րն է այս դեպքում պատճառաբանությունը: Երևի թե գեները ինչ-որ բան էին կուտակել: Տարոնի նախապապերի գեները: Ահա պատահականության խաղը, որը երբեք պատահական չի լինում: Կեցցե՛ս, տարոնցի գերդաստան, որը հետագայում դարձավ լոռեցի: Եվ ի՜նչ ծիլեր տվեց… Թումանյանը ժամանակից վաղ ճերմակող հայի տեսակից էր: Թեև, ո՞ր մի հայը շուտ չի ճերմակում… Ընդամենը 54 տարի: Ահա հայոց վիշտը: Բայց քիչ է ապրել միայն Հովհաննեսը, նրա պապերը երկարակյաց են եղել: Նրանցից մեկը ապրել է 108 տարի ու վերջին պահին հոգոց է հանել. «Արժե՞ր ծնվել մի երկու օր ապրելու համար»… Զարմանալի՞ է, որ այդ պապերը Բանաստեղծ թոռ պիտի ունենային:
Թումանյանը Դսեղում երկու տարի սովորել է ծխական դպրոցում, երեք տարի` Թիֆլիսի Ներսիսյան սեմինարիայում: Այսքանն է նրա ուսումնառությունը: Այնուհետև նա՛ է սովորեցրել: Կուզենայի, որ հիմա ինձ լսեին երկու-երեք բարձրագույն կրթության դիպլոմ ունեցողները: Նախնական կրթության ինչ-որ փշրանքներ,- և գրականության մեծագույն ժանրերից մեկի` քառյակների, ապշեցուցիչ գոհարներ: Իսկ դուք ասում եք` բոլոնյան դպրոց… Այդ քառյակները Թումանյանն անվանել է «իր հոգու կենսագրությունը», այդ ժանրը համարել է «նուրբ ճաշակ պահանջող բանաստեղծական մանրանկարներ»: Հանճարի ամենանվաճ միտքը… Ասենք, նրան հասու էր ամեն ինչ: Երբեմն գիրքը մակագրելն ավելի դժվար է, քան այն գրելը: Այդ արվեստը ամեն մեկին չի տրված: Եվ ի՞նչ… 1915 թ. մեծ դերասան Հովհաննես Աբելյանի 50-ամյակին կանաչ կազմով իր միհատորյակին մակագրել է. «Քո դարիկեսին` Հովհաննեսե Հովհաննեսին»: Ե՛վ հանգ, և՛ հանգախաղ…
Կյանքի վերջին երկու ամիսներին Թումանյանին տանջում էին լյարդի ցավերը, ու միայն քյամանչայի նուրբ հնչյուններն էին փոքր-ինչ մեղմացնում նրա տառապանքը, երբ գալիս էր Սաշա Օգանեզաշվիլին: «Աստվածային Սաշա»,- ասում էր Թումանյանը հայի ու վրացու զավակ, Թիֆլիսի ամենահայտնի քյամանչա նվագող Օգանեզաշվիլուն, ում նվագն իրոք աստվածային էր: Ի դեպ, դեռևս Ամիրդովլաթ Ամասիացին է խորհուրդ տվել երաժշտությունը օգտագործել որպես բուժական միջոց: Եվ հատկապես` լարային գործիքների կատարմամբ, որպես ամենամեղմն ու քնքուշը…

ՆԵԼԼԻ ՍԱՀԱԿՅԱՆ
(«Գրական թերթ» 2013)

Աղբյուրը՝

Լուսինե Զաքարյան Lousine Zaqaryan ֆեյսբուկյան էջ

About the Author
  • google-share
Previous Story

«Գիտեի, որ ամեն ինչից կարող եմ մահանալ, բայց չէի պատկերացնում, որ կմեռնեմ սովից». Համո Սահյան

Next Story

Խոսք, ավա՜ղ հիշատակի

Related Posts

0

ԱԴԱՄՅԱՆԻ ՕՐԵՐԻՑ ՀԻՇՈՂՈՒԹՅՈՒՆ

Posted On 22 Օգս 2021
, By Christina Abrahamyan

Leave a Reply Չեղարկել պատասխանը

*
*

Վերջին նյութերը

  • Օհաննա Էլոյան. «ԳՅՈՒՄՐՈՒ ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ ՀՐԱՊԱՐԱԿԻ ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆԸ»
  • ԱՆԱՀԻՏ ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ. «Մենք պետք է ապրենք, որքան էլ երկնաքար ընկնի»
  • «ՀԱՐԱՏԵՎ ՄԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ ՎԵՐԱԴԱՐՁՈՂ ԹՌՉՈՒՆ ԵՄ ԵՍ, ՈՒ ՄԻ ԹԵՎՍ ԽՐՎԱԾ Է ՆՐԱ ՄԵՋ…».ԱՆԱՀԻՏ ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ
  • ՀՐԱՆՏ ԹԱԹՈՍԻ ՍԻՄՖՈՆԻԱՆ …
  • Ինը թերլեմեզյանցի նկարիչ՝ «45 տարի անց» ցուցահանդեսում
  • Հրաչուհի Փալանդուզյան. ՏԱՐԱԶ (մաս 5)
  • Հրաչուհի Փալանդուզյան. ՏԱՐԱԶ (մաս 4)
  • Հրաչուհի Փալանդուզյան. ՏԱՐԱԶ (մաս 3)
  • «ՀԱՅԵՐԸ ԵՐԵԿ ԵՎ ԱՅՍՕՐ. ԿԵՆՍԱԳՐԱԿԱՆ ԲԱՌԱՐԱՆ» ԿԱՄ՝ ՀԱՅ ՀՈԳՈՒ ՑՈԼԱՆՔԸ
  • Հրաչուհի Փալանդուզյան. ՏԱՐԱԶ (մաս 2)

Facebook

ԳԱՐԵԳԻՆ ՆԺԴԵՀ. չպղծված ֆիլմ

Օհաննա Էլոյան. «ԳՅՈՒՄՐՈՒ ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ ՀՐԱՊԱՐԱԿԻ ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆԸ»

ԱՆԱՀԻՏ ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ. «Մենք պետք է ապրենք, որքան էլ երկնաքար ընկնի»

«ՀԱՐԱՏԵՎ ՄԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ ՎԵՐԱԴԱՐՁՈՂ ԹՌՉՈՒՆ ԵՄ ԵՍ, ՈՒ ՄԻ ԹԵՎՍ ԽՐՎԱԾ Է ՆՐԱ ՄԵՋ...».ԱՆԱՀԻՏ ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ

Header

[:Ar] Վերջին նյութերը [:ru]Свежие записи[:en]Last Posts

  • Օհաննա Էլոյան. «ԳՅՈՒՄՐՈՒ ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ ՀՐԱՊԱՐԱԿԻ ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆԸ»
  • ԱՆԱՀԻՏ ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ. «Մենք պետք է ապրենք, որքան էլ երկնաքար ընկնի»
  • «ՀԱՐԱՏԵՎ ՄԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ ՎԵՐԱԴԱՐՁՈՂ ԹՌՉՈՒՆ ԵՄ ԵՍ, ՈՒ ՄԻ ԹԵՎՍ ԽՐՎԱԾ Է ՆՐԱ ՄԵՋ…».ԱՆԱՀԻՏ ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ
  • ՀՐԱՆՏ ԹԱԹՈՍԻ ՍԻՄՖՈՆԻԱՆ …
  • Ինը թերլեմեզյանցի նկարիչ՝ «45 տարի անց» ցուցահանդեսում
banner
banner

[:Ar] Բանալի բառեր [:ru]Метки[:en]TAGS

communication education green power health life life style natural network night life power study technology Ерванд Кочар Ալեքսանդր Շիրվանզադե «Հուշեր» Ակսել Բակունց Անահիտ Վարդանանց Անրի Վերնոյ «Մայրիկ» Արմեն Մարտիրոսյան «Մազե կամուրջ» Գայանե Փայտյան Գրիգոր Նազարյան Դավիթ Մուրադյան Դավիթ Վանյան Եղիշե Չարենց Զուխրա Երվանդյան Էդուարդ Արծրունյան Լեզվաոճական ուղեցույց Լուսինե Զաքարյան Կարինե Ավագյան Հայկ Խաչատրյան «Սոսյաց անտառ» Հասմիկ Պողոսյան Հասմիկ Սարգսյան Հենրիկ Հովհաննիսյան Հրաչուհի Փալանդուզյան Մարտիրոս Սարյան Պարույր Սևակ Սամվել Խալաթյան Սոս Սարգսյան Սուրեն Աղաբաբյան Վահրամ Փափազյան Վայոց ձոր Վարուժան Խաստուր Վրեժ Սարուխանյան Րաֆֆի «Հրապարակախոսություններ Օհան Դուրյան հոդվածներ»

[:Ar] Մեկնաբանություններ [:ru]Коментарии[:en]Comments

  • Ashot Manukyan՝ Քաղաքագիտության էթնիկական երանգները գրառման
  • Ashot Manukyan՝ Աշոտ Մանուկյան գրառման
  • Մայակովսկի, Ջեկ Լոնդոն, Հեմինգուեյ. ամաչկոտ տղամարդիկ:Հեղինակ՝ Աղասի Այվազյան: | Մարգարիտ Սարգսյան՝ Մայակովսկի, Ջեկ Լոնդոն, Հեմինգուեյ. ամաչկոտ տղամարդիկ գրառման
  • Հայկ՝ Մենք կարոտ էինք սիրտը թունդ հանող, մշակութային կյանքի ծարավը հագեցնող նորարարության. Օհան Դուրյան գրառման
  • ՄԱԳԱՂԱԹ.AM » Հեռուստատեսությունը կուլ է գնում ինտերնետին, վերարտադրում այն, ինչ ինտերնետում է՝ The third reality and the destiny of CinemaТретья реальность и судьба киноԵրրորդ իրականություն և կինոյի ճակատագիրը գրառման
© 2013 Magaghat.am Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս հղումը magaghat.am-ին պարտադիր է:Սույն կայքի բոլոր լրատվական հրապարակումները անհատական օգտագործման համար են։ Տեղեկատվություն տարածող այլ միջոցներում սույն կայքի հրապարակումների (մասնակի կամ ամբողջական) վերահրապարկման համար անհրաժեշտ է magaghat.am ադմինիստրատորի թույլտվությունը։ Խախտում թույլ տված անձինք կենթարկվեն պատասխանատվության օրենքով սահմանված կարգով։ Կապ` Արման Հովհաննիսյան 055065023 magaghat.am@gmail.com