Previous Story
ԿՈՄԻՏԱՍ` ԲԱՐՁՐ ԱՆՈՒՆ
Նկատել եմ, որ Կոմիտասի անվանը վերջերս անընդհատ կցվում է «վարդապետ» բառը։ Կարծես մրցույթ հայտարարված լինի, թե ով ավելի շատ նրան երաժշտությունից կհեռացնի և կմոտեցնի եկեղեցուն։
Պետք չէ վիրավորվել, տպավորությունը հենց այդպիսին է։
Որովհետև մինչև հիմա էլ հայտնի փաստ էր, որ Կոմիտասին որբությունից ու անհայտությունից փրկել և հովանավորել է Գևորգ Դ կաթողիկոսը, և նա ձեռնադրվել է վարդապետ։ Սակայն հայոց պատմության մեջ Կոմիտասը մտել է ոչ թե իբրև հոգևոր գործիչ, այլ որպես ազգային երաժշտությունը փոշիներից մաքրած ոսկերիչ արվեստագետ` երգահան, երգիչ, խմբավար։
Թուղթ ու գրիչը ձեռքին Հայոց երկրի գավառներն ընկած` նա գրի էր առնում մեր գեղջուկ երգը, մշակում ու իր կազմած երգչախմբերի կատարմամբ հպարտորեն հնչեցնում։
Եթե որևէ մեկին թվում է, թե նշածս նորամույծ երևույթի իմաստը
Կոմիտասին կամ Հայ եկեղեցուն առանձնահատուկ մեծարելն է, սխալվում է։ Դա երևի արվում է կարճ մտածող մեկի թեթև ձեռքով։
Անցյալի մեր գրեթե բոլոր մեծերը գործել են վանքերում, կրել են հոգևոր կոչումներ, հիմա սկսենք բոլորին դրանցո՞վ անվանել։
Մեսրոպ Մաշտոցն ու Գրիգոր Նարեկացին եղել են վարդապետ, Մովսես Խորենացին` եպիսկոպոս, Ներսես Շնորհալին` կաթողիկոս։ Պատկերացրեք ինչ քաոս կսկսվի, եթե օրինակ ասենք ու գրենք` «Հայոց պատմություն» մատյանը գրել է եպիսկոպոս Խորենացին, իսկ հայոց այբուբենն ստեղծել է վարդապետ Մաշտոցը…
Իհարկե, իրազեկ մարդիկ գիտեն, որ թե հայոց պատմությունը, թե գրականությունն ու արվեստները կրել են քրիստոնեական հավատքի դրոշմը, հաճախ էլ մեր պատմության իրական դրվագները դրանց կուլ են գնացել, սակայն փաստն այն է, որ մեր կրոնական գործիչների ստեղծագործությունների տերը միայն եկեղեցին չէ, այլ ամբողջ հայությունը` իր բազում շերտերով։
Կարծիքս երևի շատերին դուր չգա, այդուհանդերձ արժե խորհել, թե ազգի մեծերին նշելիս ինչը պետք է կարևորել։ Ես այն համոզումն ունեմ, որ «Կոմիտաս վարդապետ» հորջորջումը երաժշտությանը չի առնչվում, ինչպեսև չի առնչվում այն վիթխարի գործին, որը որպես անանց արժեք Կոմիտասը թողել է իր ժողովրդին։ Ինչ-որ թղթակիցներ, այլևայլ մասնագետներ կարող են սխալվել, անցողիկ հովերի տուրք տալ, սակայն դա մեծություններին վերաբերվելու ճիշտ եղանակ չէ։
Կոմիտսը Կոմիտաս է` առանց հավելումների։
Հրաչուհի Փալանդուզյան
8.11.2016թ.
