Previous Story
«Տարեմուտի խոհ կամ հետգրություն». Գոռ Հարությունյանի բանաստեղծություններից
Թաքուն, աննկատ օրերը կծիկ ու տարի դարձան,
Մոտիկ հուշերը դաջվեցին դարձյալ
Փակ լուսամուտին՝ այս տարեմուտի․․․
Ու քանի՜, քանի՜ լայնաթև երամ չվերադարձավ,
Բնավեր բներ գոցված ու անկյանք մնացին անձայն։
Անստույգ, գողեգող ու գունդուկծիկ
Օրերն աննկուն՝ անկում առ անկում,
Մոտիկ հուշերի վիհը բացեցին․
Ոմանք մեր քրտինք-արյունն են լակում,
Ոմանք հոշոտում նաշը մեր փոշոտ՝
Ինչպես անգղ ու ցին,
Որոնց խնջույքը խանգարող չեղավ
Այս տարեմուտի փակ լուսամուտից։
Այս տարեմուտին սիրտ չեղավ ծափի՝
Ծիծաղ չավետեց ամը անցողիկ,
Զի բազում կոչեալք եւ սակաւ ընտրեալք
Խնկելի եղան, ավա՜ղ, բնազանց սահմանի վրա։
Զի բազում կոչեալք եւ սակաւ ընտրեալք,
Որոնք խնկելի եղան, ա՜խ, ավա՜ղ,
Բնազանցական սահմանի վրա՝
Ծնծղաները հարության ղողանջ չբարբառեցին․․․
Եվ ի՞նչ հարություն․
Անգամ արթնության փողերն էին քնած ամում անցողիկ,
Որի պատճառով՝ նոր ու նորելուկ տականքված «այրեր»
Դուրս ելան Ցեղիս արգանդի խորքից։
Որի պատճառով՝ ուղտը դառավ բեռ,
Իսկ Ուխտը՝ պղծման մի ծիսահանդես։
Որի պատճառով փափկասուն տիկնայք
Եվ օրիորդները՝ լուսերես Ցեղիս,
Պոռնկաբարո ու հայհոյաշուրթ էգեր էին դարձել
Ու վարձվել մեր իսկ տականքված զարմից։
Որի պատճառով՝ ստոր ու հտպիտ
Զարմն այս սինլքոր՝ հպարտությամբ լի,
Ինչպես մի «չքմեղ» չարչի, որ հենց նոր
Սալը դատարկել հազար մանրուքից
Ու գոհ ժպտում է աշխարհին արար,
Նորից ծիրանին իր ուսին առավ,
Որ ուղենշի մեր երթը անշեղ։
(Իսկ մենք հավերժվող անտեր մի տաշեղ՝
Տարուբերվում ենք հոգով մուրացիկ
Այս ցինիկների «մակնթացության» նոպաների մեջ)։
Որի պատճառով․․․
Էլ ո՞րը թվեմ, որ փողերն իրենք
Չամաչեն նիրհից այդ լեթարգիական։
Էլ ո՞րը թվեմ, որ ծնծղաները՝ հարության կոչող,
Հար չծնծնան՝ զղջումով անուժ։
Էլ ո՞րը թվեմ, որ մենք՝ մտքներս մտքում հաշվելով,
Ու մեր մտքերում թափառողներս,
Ոչ թե կենդանի պատ լինենք հաճախ՝ մեր ու մեր միջև,
Այլ փոխարենը՝ բերդ ու միջնաբերդ՝
Մակնթացության նոպաների դեմ այդ ցինիկների։
Հրամայորեն և պետք է լինենք վաղուց ոչ հածող,
Այլ հալածողը մեզ պղծողների։
․․․Ու թե ամենքս մի լաստի գերան չենք կարող լինել
Ու ձուլվել իրար, որ Հատուցումի ափ հասնենք մի կերպ,
Ուրեմն՝ եկեք տաշեղն էլ տաշենք՝ էլի մանրանանք,
Ամենքս մի-մի մառ դառնանք թունոտ ու խրվենք դրանց
Եղունգների տակ, երակների մեջ, բիբերի վրա,
Որ հոգու ցավը դառնա տևական ՝ ինչպես որ մերը։
Որ գալի՜ք, գալի՜ք տարեմուտները
Դառը հուշերի վիհեր չբացեն՝ անկում առ անկում։
Որ գալի՜ք, գալի՜ք տարեմուտները
Ոչ թե մնացած-եղածն էլ առնեն,
Այլ տարիների տալիքները տան։
Եվ որ մենք էլ այս գալիք կաղանդին
Տուրք չտանք մեր սև, հոռի տաղանդին։
Այլ խմենք՝ կեցցե՛ թագավոր մերոց,
Նա անխախտ պահեց սահմանը Հայոց։
Այլ խմենք՝ կեցցե Հայրն այս հալևոր,
Որ օրհնեց Ազգիս ուխտը դարավոր
Եվ ոչ թե միայն իր միջից հանեց անարգ դևերին,
Այլ թագավորին մարդ դարձրեց խոզից,
Եվ ախտ-աղանդին վտարեց
Հայոց սահմաններից դուրս․․․
Եվ խմե՜նք, խմե՜նք՝ վաստակած տարվա
Սև որթատունկի մուգ ավիշը բարկ,
Եվ անեծքի տեղ աղոթք մրմնջանք՝
Հայի Աստծուն․․․
Այս տարեմուտին, սակայն, սիրտ չեղավ,
Սիրտ չեղավ դափի, և ամն անցողիկ,
Ավա՜ղ, այդպես էլ ծիծաղ չբերեց։
