• Home
  • Թարգմանություն
  • Ուսանողական անկյուն
  • Տեսադարան
  • ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ
  • Eng
  • Рус
  • Հայ
  • Fra
  • Գլխավոր
    • Իրադարձություն
    • Հարցազրույցներ
    • Մշակութային անցուդարձ
    • Տեղեկատվություն
    • Հասարակություն
    • Սոցիալական ցանցեր
    • Առողջություն
  • Մշակույթ
    • Արձակ
    • Կինո
    • Թատրոն
    • Մանրանկարչություն
    • Պար
    • Լուսանկարչություն
    • Պոեզիա
    • Հայկական գորգագործություն
    • Խեցեգործություն
    • էպոս
    • Կրոն
    • Տարազներ
    • Տոն
    • Քանդակագործություն
  • Գիտական հոդվածներ
    • Արվեստաբանություն
    • Աստվածաբանություն
    • Բանասիրություն
    • Գրականագիտություն
    • Երաժշտագիտություն
    • Լեզվաբանություն
    • Ծիսագիտություն
    • Հոգեբանություն
    • Մանկավարժություն
    • Պատմաբանություն
    • Փիլիսոփայություն
    • Թատերագիտություն
    • Հրապարակախոսություն
  • Հետադարձ հայացք
    • Կենսագրականներ
    • Հուշեր
    • Նամականի
    • Մեր մեծերը
  • Հուշակոթողներ
    • Թանգարաններ
    • Տաճարներ
    • Տուն-թանգարաններ
    • Քարանձավներ
  • Օնլայն վաճառք
  • Տեսադարան
BREAKING NEWS
ՓԱՇՈՅԱՆԻ ԳԱՂԱՓԱՐԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐՆԵՐԻՆ
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԹՈՒՄԱՆՅԱՆ. ԱՂԱՎՆՈՒ ՎԱՆՔԸ (Ազգային ավանդություն)
ՊԱՏԵՐԱԶՄ
Ցեղասպանությունը փաստերի լեզվով
Հասմիկ Սարգսյան. ԱՐԴ ԱՐԵՎԵԼՔԸ ՔԵԶՆՈՎ Է ՀՂԻ…
Տիգրան Մանսուրյանը երբ խոսում է, մեղեդի է, իսկ երբ լուռ է՝ դառնում է ԼՌՈՒԹՅԱՆ ՍԻՄՖՈՆԻԱ… 

Անկարելին ստեղծելու պահը. հոբելյան

Posted On 05 May 2015
Comment: 0
Tag: Անկարելին ստեղծելու պահը. հոբելյան

Լրանում է բժիշկ-գեղանկարիչ Էդվարդ Կարապետյանի ծննդյան 90-ամյակը: Նա արդեն մեզ հետ չէ, ուստի ներկայացնում ենք «Հայացք Երևանից» հանդեսում տպագրված հարցազրույցը, որը նույնքան արդիահունչ է, որքան 2000թ.: Թերևս արժե հավելել, որ պապիկի տաղանդը ժառանգել են նրա թոռներից առայժմ երկուսը՝ ճարտարապետ Դավիթը և դիզայներ Տաթևիկը: Ինչ կարելի է սպասել ծոռնիկներից,՝ ամենաուշը կիմանանք Էդվարդ Կարապետյանի հաջորդ հոբելյանի ժամանակ:

-Հանրապետական ու համամիութենական ցուցահանդեսներում դուք միշտ ներկայանում եք որպես ինքնուս նկարիչ: Սակայն հայտնի է, որ Երևանի բժշկական ինստիտուտից բացի ավարտել եք նաև Փանոս Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի ուսումնարանն ու Կրասնոդարի արվեստի ինստիտուտի կերպարվեստի բաժինը:

– Ճիշտ է, ես կերպարվեստն ուսումնասիրել եմ մասնագիտական լսարաններում, բայց նկարելն իմ ապրուստի միջոցը չի եղել, ես գեղանկարչությամբ զբաղվել եմ բժշկի աշխատանքին զուգահեռ: Անկեղծորեն ասած՝ ինձ համար անունը երբեք էլ որևէ նշանակություն չի ունեցել՝ ստեղծագործել եմ անկախ տեսական, քաղաքական ու կուսակցական հանգամանքներից: Այդ մի ժամանակ էր, որ արհեստավարժ նկարիչն ու ինքնուսը չէին կարող նույն սրահում ցուցադրվել: Հիմա արվեստագետի համար կարևորն այն է, թե ինչն է իրեն ներշնչում, գեղարվեստական ինչ արժեք է ստեղծում: Իսկ ինձ համար դա սկզբունք է եղել հենց սկզբից:

–Պատմեցեք, խնդրում եմ, սկզբի մասին:

-Ծննդավայրս Շամշադինի շրջանի Չինչին գյուղն է: Հիշում եմ՝ դպրոցում սովորելիս տետրակներս ավելի շատ զանազան տեսարաններ, ծանոթ մարդկանց դիմանկարներ էին պարունակում, քան մաթեմատիկական խնդիրներ ու վարժություններ: Շուրջս կատարվող ամեն ինչը թղթի վրա իր արտացոլումն էր գտնում: Դա շարունակվեց երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին. ռազմի դաշտում մարտական ընկերներիս ոգևորելու համար նկարում էի նրանց դիմապատկերներն ու նվիրում:

–Դիմանկարը երևի հետագայում ևս հոգեհարազատ ժանր է եղել:

-Բոլոր ժանրերն էլ հոգեհարազատ են, բայց ճիշտ նկատեցիք՝ ես ինձ դիմանկարիչ եմ համարում: Առաջին հայացքից թվում է, թե դիմապատկեր ստեղծելը բոլորովին էլ բարդ չէ, ընդամենը պետք է հերոսի դիմագծերը ճիշտ վերարտադրել: Սակայն անհրաժեշտ է հավատարիմ մնալ նաև մարդու բնավորությանը՝ ո՞վ է նա, ի՞նչ կենսակերպ ունի, այդ պահին ի՞նչ է մտածում, ինչի՞ է ընդունակ, ո՞րն է նրա աշխարհայացքը կամ երկրորդ «եսը»: Առօրյա կյանքում ևս մարդկանց նկարչի աչքով եմ նայում՝ փորձելով պատկերացնել, թե նրա դեմքը կտավին ինչպես կարտահայտվի: Յուրաքանչյուր դեմքի վրա փնտրում եմ այն ամենաէականը, որը նկարելիս պետք է շեշտադրեմ:

–Մարդկային ո՞ր հատկանիշի վրա է ձեր վրձինն ավելի հաճախ կանգ առնում:

-Նախ հարկավոր է յուրաքանչյուրի մեջ գտնել այդ հատկանիշը: Իսկ գտնելու համար առաջին հերթին հայացքս ուղղում եմ դիմացինի աչքերին: Աչքերն իսկապես հոգու հայելին են և շատ բան են պատմում իրենց տիրոջ մասին: Ինձ գրավում են խոհուն աչքերով մարդիկ: Եթե մարդը մտածելու ունակություն ունի, նա արդեն հետաքրքիր է, հետևաբար՝ արժանի կտավին անմահանալու:

–Դուք ստեղծագործական շատ հարուստ կյանքով եք ապրել ու թեև մշտապես բնակվել եք ծննդավայրում, անվանի մարդկանց հետ հանդիպելու բազմաթիվ առիթներ եք ունեցել, նկարել եք նրանց: Ո՞ւմ դիմանկարն եք առավել ավարտուն համարում:

-Խորհրդային շրջանում մի գեղեցիկ ավանդույթ կար, որ հիմա գրեթե մոռացվել է. հանրապետության նշանավոր մարդիկ, հատնի մտավորականները շրջագայում էին գյուղերում, շփվում շարքային մարդկանց, այսինքն՝ ժողովրդի հետ: Այդ այցելություններից անմասն չէր մնում նաև Շամշադինը: Հենց այստեղ՝ իմ արվեստանոցում ես հյուրընկալել եմ Պարույր Սևակին, Համո Սահյանին, Լուսինե Զաքարյանին, Արտաշես Քալանթարյանին, Ավետ Ավետիսյանին: Նրանց դիմանկարները ես ստեղծել եմ հատուկ ներշնչանքով և կարծում եմ՝ ամենահաջողվածն են: Կտավին հավերժացած պահերն անկաշկանդ զրույցների արգասիք են: Պարույր Սևակի դիմանկարը, օրինակ, ես սկսեցի, երբ նա մեր տանը ճաշում էր: Ինքն այդ չզգաց, եթե նկատեր, երևի թույլ չտար: Գործն սկզբում ճեպանկար էր, հետագայում դրա հիման վրա ստեղծվեց ահա այս յուղաներկ դիմանկարը: Առաջին ուրվագծում բացակայում են բանաստեղծի աչքերի անհանգիստ փայլն ու մտքի անհուն աշխատանքը, իսկ այստեղ դրանք հասցված են լիարժեք արտահայտության:

-Հայտնի մարդկանց նկարելն իհարկե հաճելի է, սակայն ձեր աշխատանքներում մշտապես ներկա է նաև հասարակ մարդը: Ովքե՞ր են նրանք, ինչո՞վ են գրավել ձեր ուշադրությունը:

-Ես այդ բնորոշումը կճշտեի՝ ոչ թե հասարակ մարդ, այլ աշխատանքի մարդ: Ես ամբողջ կյանքիս ընթացքում փորձել եմ գտնել նրանց եռանդի, կենսունակության գաղտնիքը: Երբ որպես բժիշկ շրջում էի գյուղերում, հանդիպում էի աշխատավոր հայի փառահեղ կերպարների, որոնց դիմապատկերը չվրձնելն ուղղակի հանցանք կլիներ: Այդ հանդիպումների ժամանակ ես մոռանում էի, որ բժիշկ եմ, իմ հոգում արթնանում էր արվեստագետը: Նման այցերից մեկի արդյունքում ծնված «Ծխախոտագործուհիները» կտավը 1975թ. ներկայացվեց համամիութենական մեծ ցուցահանդեսում և արժանացավ ԽՍՀՄ նկարիչների միության սահմանած առաջին մրցանակին: Նկարը ցուցադրվել է նաև Սան Ֆրանցիսկոյում: Իսկ այս հոգսաշատ օրերում ես աշխատում եմ հայտնաբերել մարդկանց հարատևության գաղտնիքը: Պետք է հավատ ունենաս, լավ օրերի թեկուզ մի փոքրիկ հույս, որպեսզի կարողանաս դիմակայել այս ահավոր դժվարություններին: Հույսն է մարդկանց պահում, և ես իմ նոր հերոսների կերպարներում դա եմ ընդգծում: Ես կարծում եմ, որ մշակույթը չպետք է հուսալքություն տարածի, ընդհակառակը՝ մարդկանց պետք է օգնի, ուղի ցույց տա:

–Երեխաները ևս ձեր կտավների հերոսների շարքում են, ի՞նչ եք փնտրում փոքրիկների աշխարհում:

-Երեխաներին շատ եմ սիրում, ինձ հետաքրքրում են նրանց թրթռուն, չձևավորված դիմագծերը, կենսախնդությունը: Հաճախ փորձում եմ գուշակել, թե նրանց ինչ ապագա է սպասում։ Պատկերացրեք՝ հիմնականում չեմ սխալվում: Գուցե տարօրինակ հնչի, բայց մեծերս երեխաներից սովորելու շատ բան ունենք, առաջին հերթին նրանց անկեղծությունը: Մեծերի միջավայրում սուտն ու ձևականությունները գրեթե պարտադիր են, իսկ երեխաների նախանձելի պարզությունը տեղնուտեղը շատ հարցեր է լուծում:

–Բնանկարը ևս գերիշխող տեղ ունի ձեր արվեստում: Բնությունը կերպավորելու ի՞նչ եղանակներից եք օգտվում:

-Նախևառաջ՝ բնությանն առնչվելն ինքնամաքրման հրաշալի միջոց է: Այն կատարելությունը, որով բնությունն է օժտված, հարկավոր է փոխանցել մարդուն: Եթե նկատել եք՝ ես բնանկարները ևս դրսում եմ անում՝ բնության որևէ տեսարանի հենքին: Դրանով փորձում եմ միաձուլել մարդուն և նրան կյանք պարգևած բնությանը: Այդ երկուսը երբեք չի կարելի տարանջատել: Իսկ ապրել այսպիսի կախարդական բնության գրկում և դա չնկատել՝ ուղղակի անհնար է: Պատահական չէ, որ Տավշո աշխարհում շատ նկարիչներ են ծնվում: Ես ժամանակին ունեի նկարչական ակումբ, այժմ շարունակում եմ դասավանդել Բերդի գեղարվեստի դպրոցում և կարող եմ հաստատել՝ այս բնաշխարհը արվեստագետների, ավաղ, ոչ միշտ կայացող արվեստագետների, օրրան է:

–Պատճառը հավանաբար սոցիալական ծանր պայմաններն են, որոնք մեր շրջանում առանձնահատուկ սրությամբ են արտահայտվում: Ներկան անուրախ է, ցուցահանդեսներ չեն կազմակերպվում, ներկերն ու կտավն անմատչելի գներ ունեն:Եկեք մենք էլ անցյալը հիշենք: Պատմեք ձեր ստեղծագործական հաջողությունների մասին. ո՞ր ցուցահանդեսներն են անջնջելի հուշ թողել:

-Նկարներս ներկայացրել եմ 15 տարբեր ցուցահանդեսներում: Ամենահիշարժանն առաջին անհատականն էր՝ Դիլիջանում, ամենահուզիչը՝ մոսկովյան համամիութենականը: 1975թ. հրավիրվեցի Ռիգա, որտեղ լատիշ գործընկերներիս նախաձեռնությամբ բացվեց անհատական ցուցահանդեսս: Գործերս առավել հաճախակի հյուրընկալվել են երևանյան սրահներում ու թանգարաններում: Վերջին անգամ կտավներս հասարակայնությանն եմ ներկայացրել 1995-ին՝ 70-ամյակիս առիթով կազմակերպված հանդիսությունների ժամանակ: Ընդհանուր առմամբ՝ ճակատագիրը բարեհաճ է եղել իմ նկատմամբ, միշտ ուշադիր վերաբերմունքի եմ արժանացել, դժգոհելու առիթ չունեմ: Այլ հարց է, որ այսօր ստեղծագործող մարդու համար անհրաժեշտ պայմաններ չկան, շուրջը միայն հոգս ու խոչընդոտներ են: Չկա նաև աշխատանքիդ արդյունքն իրացնելու հնարավորություն:

–Բերդը Հայաստանի հեռավոր անկյուններից է, իսկ պատերազմի ու աղքատության պատճառով իր մեջ պարփակվել է: Ձեզ ինչպե՞ս է հաջողվում այս համատարած հուսալքության մթնոլորտում պահպանել նկարելու ցանկությունը:

-Ես ինձ երբեք մեկուսացված չեմ զգացել: Արվեստագետը բախտավոր է այն ունակությամբ, որ կարողանում է սահմանները խախտել, իրեն տեսնել անսահմանության մեջ, թող մեծադղորդ չհնչի՝ նա ապրում է համամարդկային չափանիշներով: Դժվարությունները ինձ ու իմ ընտանիքին էլ չեն շրջանցել, բայց ինչպես տեսնում եք՝ թղթերս լի են նոր ուրվանկարներով: Եթե ոչ հիմա, գոնե վաղը կհասնեն արվեստը գնահատողներին: Ես դրան հավատում եմ:

–Ձեր ոճը կարելի է համարել դասական: Հետաքրքիր է, որ դուք սովորել եք Մինաս Ավետիսյանի հետ, մտերմություն եք արել, բայց նրա վերացականությանը տուրք չեք տվել:

-Ես սիրում եմ Մինասի վերացական ոճը, սակայն ինձ լավ եմ զգում իմ ոճում:

–Պարոն Կարապետյան, առաջվա նման դուք դասավանդում եք գեղարվեստի դպրոցում, այլ կերպ ասած՝ նոր սերունդ եք դատիարակում: Այսօր կարելի՞ է այդ մասնագիտությամբ ապրել: Երբեմն մեղավորության զգացում չե՞ք ունենում, որ ոչ միայն ինքներդ եք իմքնախաբեությամբ զբաղվում, այլև պատանիներին եք ապակողմնորոշում: Չէ՞ որ հիմա նկարներ գնում են միայն նրանք, ովքեր ամերիկաներ են գնում և հետներն ուզում են ունենալ Մասիսի կամ Երևանի պատկերը, որի գեղարվեստական արժեքը ոչ մեկին չի հուզում: Աղքատ երկրում հնարավո՞ր է նկարելով ապրուստ վաստակել:

-Դա մեր օրերի ամենամեծ հիմնախնդիրն է: Եթե նկարիչը մեծ ցուցահանդեսում իր գործերը ներկայացնելու փոխարեն Վերնիսաժում կամ մետրոյի կանգառներում գնորդ է փնտրում, արդեն չի կարող արվեստի արժեքներ ստեղծել. Նա վերածվում է արհեստավորի: Անկրկնելին ստեղծվում է այն ժամանակ, երբ արվեստագետն ազատ է մաշող հոգսերից: Նկարելիս ես երբեք չեմ մտածում՝ այս նկարը կվաճառվի՞, թե ոչ: Այդ պահերին միտքս կլանվում է սրտիս թելադրածով: Գուցե սա հնարավոր է միայն իմ տարիքում, երիտասարդներին դեռ հասու չէ, բայց կարծում եմ՝ այսպես անվերջ չի շարունակվելու, կյանքը մոտ ապագայում լավանալու է: Մարդը, մանավանդ արվեստագետը, երբեք չպետք է լավատեսությունը կորցնի: Ես այդ սկզբունքով եմ առաջնորդվում և նույնը սովորեցնում եմ սաներիս:

Զրուցեց Արփինե ՏԻԳՐԱՆՅԱՆԸ
Տավուշ, Բերդ, 2000թ.

Ներկայացված են գեղանկարչի ինքնադիմանկարը, «Գաղթական Արամը» դիմանկարը և «Ծաղիկներ» կտավը

0
0
Previous Story

«Ես մկրտվել էի հայկական առաքելական եկեղեցում, որի արմատները ձգվում էին մինչև առաքյալների շրջանը». Անրի Վերնոյ

Next Story

Անաղարտ մշակույթով ձևավորվում է իրական հայի տեսակը

Leave a Reply Cancel reply

*
*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Մագաղաթի նոր լոգտիպը

Վերջին նյութերը

  • Թումանյանը Իսահակյանի հուշերում
  • Գույժ. 77 տարեկան հասակում մահացել է անվանի շինարար և բարերար Վարդգես Արծրունին
  • Անդրադարձ «Արցախի գրական դարբնոց» սեմինար-քննարկմանը
  • ՏԻԳՐԱՆ ՖԱՐՄԱՆՅԱՆ
  • Ո՞ՐՆ Է, ԱՆՈՒՇ, ՁԵՐ ԱՐԴԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ
  • ՀԱՅՈՑ ԻՄԱՍՏԱԿԻՐ ՀՆՉՅՈՒՆՆԵՐ
  • «Մաեստրո Մանսուրյան». ֆիլմ՝ նվիրված վարպետի 80-ամյակին
  • ՑՈՒՑԱՀԱՆԴԵՍ ՀՈՒՇԻ ԱՐԹՆՈՒԹՅԱՄԲ
  • ԱՐԹՈւՐ ՄԵՍՉՅԱՆ ՄԱՐԴԸ, ՈՎ ՍԻՐՈւՄ Է ՄԵՐՁԱՎՈՐԻՆ, ԸՆԿԵՐՈՋԸ, ԴՐԱՑՈւՆ, ՔԱՂԱՔԱՑՈւՆ, ՈւՐԵՄՆ՝ ԱՍՏԾՈւՆ
  • ԳԵՂԱՆԿԱՐԻՉ ԱՐՄԵՆ ՎԱՀՐԱՄՅԱՆԻ ԱՐԹՄՆԻ ԵՐԱԶՆԵՐԸ

ԳԱՐԵԳԻՆ ՆԺԴԵՀ. չպղծված ֆիլմ

Просмотры

  • afsgg ahsgshg jahsja - 162,227 views
  • Քըրք Քրքորյանը հետաքրքրվել է, թե ինչքան գումար կպահանջվի Թուրքիայի տարածքում գտնվող հայկական հողերը գնելու համար - 68,862 views
  • Բացահայտում. Դա Վինչին իր նշումները ծածկագրել է… հայերեն - 66,068 views
  • Ըմպելիք, որն օգտակար է վահանագեղձի բոլոր հիվանդությունների դեպքում։ Ինչո՞ւ - 61,134 views
  • Բացահայտում. Մենդելեևի երազը և հայոց այբուբենը - 42,025 views
  • Անհերքելի ապացույցներ այն մասին, որ շումերերենը հայերեն է - 36,687 views
  • Հայ ակադեմիկոսը քաղցկեղը կանխարգելող պատվաստանյութ է ստեղծել - 36,236 views
  • Պուշկինի «Ты трус, ты раб, ты армянин» արտահայտության իրական պատմությունը - 33,388 views
  • Եգիպտոսի հայ թագուհիները - 32,153 views
  • ՀԱՅԸ մարդկային ցեղի ակունքն է և առնվազն 50.000 տարեկան է - 30,041 views
Рейтинг@Mail.ru
© 2013 Magaghat.am Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս հղումը magaghat.am-ին պարտադիր է:Սույն կայքի բոլոր լրատվական հրապարակումները անհատական օգտագործման համար են։ Տեղեկատվություն տարածող այլ միջոցներում սույն կայքի հրապարակումների (մասնակի կամ ամբողջական) վերահրապարկման համար անհրաժեշտ է magaghat.am ադմինիստրատորի թույլտվությունը։ Խախտում թույլ տված անձինք կենթարկվեն պատասխանատվության օրենքով սահմանված կարգով։ Կայքը պատրաստել է Արտուշ Չիբուխչյանը` 093124577 Կապ` Արման Հովհաննիսյան 055065023 magaghat.am@gmail.com