Պատմությունից ոչ մի կտոր չի կարելի ջնջել

Հյուրին ներկայացվեցին թանգարանի ցուցանմուշները, ներկայացվեց դրանց պատմությունը։ Լրագրողների հետ ճեպարույցում Վ. Գրուսմանը նշեց, որ առաջին անգամ է այցելում Հայաստան եւ խիստ տպավորված է։ Խոսելով այցի նպատակների մասին՝ նա նշեց, որ Ա. Միլլերի հավաքածուի երեք ցուցահանդես է նախապատրաստվում. ապրիլի 20—ին՝ Սանկտ Պետերբուրգում, հունիսին՝ Մոսկվայում եւ սեպտեմբերի 21—ին՝ Հայաստանում։

«ՀՀ մշակույթի նախարարի հետ հանդիպման ընթացքում հստակեցրել ենք կազմակերպվող ցուցահանդեսին առնչվող մանրամասները։ Ա. Միլլերի հավաքածուն Հայաստան կբերվի ՀՀ մշակույթի նախարարության եւ հայ ոսկերիչների բարեգործական հիմնադրամի աջակցությամբ։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում Վանում հավաքված այս հավաքածուն ներառում է մոտ 400 բացառիկ ցուցանմուշ, այդ թվում 90 առարկա՝ կապված այդ տարածքում բնակվող մարդկանց ոսկերչական արվեստի հետ։ Շատ ուրախ եմ, որ Հայաստանում բնակվող մարդիկ կտեսնեն այդ ցուցանմուշները»,— ասաց Ռուսաստանի ազգագրության թանգարանի տնօրենը։

Ցուցանմուշները պատկանում էին մարդկանց, ովքեր այժմ չկան, ու խիստ կարեւոր է ցույց տալ նրանց մշակույթը, լուսանկարները, նրանց զբաղմունքները։ Վ. Գրուսմանն ասաց, որ այս ցուցահանդեսի կազմակերպման պայմանավորվածությունը ձեռք է բերվել դեռ մեկ տարի առաջ՝ «ՀՀ մշակույթի նախարարության եւ ՌԴ մշակույթի նախարարության միջեւ 2015թ. մշակութային համագործակցության մասին» աշխատանքային ծրագրի համաձայն. «Ցուցահանդեսը, հավանաբար, կանցկացվի Հայաստանի պատմության թանգարանում։ Ինձ համար խիստ կարեւոր է գտնվել այստեղ, որովհետեւ ինքս երկար տարիներ աշխատում եմ Ռուսաստանի ազգագրության թանգարանում։ Ինձ հետաքրքիր է Հայաստանի ազգային թանգարանի ցուցադրության կառուցվածքը։ Հասկանում եմ, որ ցուցանմուշները շատ չեն, ոչ այնքան, որքան, օրինակ, Էրմիտաժում։ Սակայն դա կարեւոր չէ, ամենակարեւորը, որ այստեղ պահպանվում են այն առարկաները, որոնք բացահայտում են հայ ժողովրդի բացառիկ մշակույթը»։

Վ. Գրուսմանն ընդգծեց, որ հատկապես մեծ հետաքրքրությամբ ուսումնասիրել է ավանդական ոսկերչական զարդերը, քանի որ Ռուսաստանի ազգագրության թանգարանը նույնպես նման հավաքածու ունի։ Թանգարանի պատմական նյութերը շատ հետաքրքիր են, որպես մասնագետ նա նկատեց, որ ցուցադրությունը շատ գրագետ է կազմակերպված. «Սա պատմություն է, որից ոչ մի կտոր չի կարելի ջնջել։ Ոչ միջնադարյան պատերազմները, ոչ այն ժամանակները, երբ Հայաստանն այն տարածքն էր, որտեղ անընդհատ արյունահեղ պատերազմներ էին անցկացվում։ Երեկ այցելել եմ Ցեղասպանության թանգարան—ինստիտուտ, որից մեծ տպավորություն եմ ստացել։ Ես նույնպես հիշում եմ ու դատապարտում 1915թ. արյունալի իրադարձություններն ու մարդկության դեմ ուղղված բոլոր հանցագործությունները»։