• Home
  • Թարգմանություն
  • Ուսանողական անկյուն
  • Տեսադարան
  • ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ
  • Eng
  • Рус
  • Հայ
  • Fra
  • Գլխավոր
    • Իրադարձություն
    • Հարցազրույցներ
    • Մշակութային անցուդարձ
    • Տեղեկատվություն
    • Հասարակություն
    • Սոցիալական ցանցեր
    • Առողջություն
  • Մշակույթ
    • Արձակ
    • Կինո
    • Թատրոն
    • Մանրանկարչություն
    • Պար
    • Լուսանկարչություն
    • Պոեզիա
    • Հայկական գորգագործություն
    • Խեցեգործություն
    • էպոս
    • Կրոն
    • Տարազներ
    • Տոն
    • Քանդակագործություն
  • Գիտական հոդվածներ
    • Արվեստաբանություն
    • Աստվածաբանություն
    • Բանասիրություն
    • Գրականագիտություն
    • Երաժշտագիտություն
    • Լեզվաբանություն
    • Ծիսագիտություն
    • Հոգեբանություն
    • Մանկավարժություն
    • Պատմաբանություն
    • Փիլիսոփայություն
    • Թատերագիտություն
    • Հրապարակախոսություն
  • Հետադարձ հայացք
    • Կենսագրականներ
    • Հուշեր
    • Նամականի
    • Մեր մեծերը
  • Հուշակոթողներ
    • Թանգարաններ
    • Տաճարներ
    • Տուն-թանգարաններ
    • Քարանձավներ
  • Օնլայն վաճառք
  • Տեսադարան
BREAKING NEWS
ՓԱՇՈՅԱՆԻ ԳԱՂԱՓԱՐԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐՆԵՐԻՆ
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԹՈՒՄԱՆՅԱՆ. ԱՂԱՎՆՈՒ ՎԱՆՔԸ (Ազգային ավանդություն)
ՊԱՏԵՐԱԶՄ
Ցեղասպանությունը փաստերի լեզվով
Հասմիկ Սարգսյան. ԱՐԴ ԱՐԵՎԵԼՔԸ ՔԵԶՆՈՎ Է ՀՂԻ…
Տիգրան Մանսուրյանը երբ խոսում է, մեղեդի է, իսկ երբ լուռ է՝ դառնում է ԼՌՈՒԹՅԱՆ ՍԻՄՖՈՆԻԱ… 

Հրաչուհի Փալանդուզյան Լեզվաոճական ուղեցույց 43.

Posted On 17 Dec 2014
Comment: 0
Tag: Հրաչուհի Փալանդուզյան

Hrachuhi-Palanduzyan211251
Սկիզբը` նախորդիվ

43.

Մշակույթային
Մշակութային

«Լույս, հույս, բույս, կույս, թույն, գույն», ինչպես նաև «ույթ» ածանցով վերջացող բառերի հոլովման, խոնարհման կամ բառաբարդման ժամանակ յ-ն ընկնում է` «լուսավոր, հուսալի, բուսական, կուսական, թունավոր, գունավոր, մրցութային»: Հնչյունաբանական նույն փոփոխությունն է կրում նաև «մշակույթ» բառը: Բառակազմության ժամանակ այն զրկվում է յ-ից, ինչը բառի արտասանությունն ավելի է գեղեցկացնում` «մշակութային»: Համանմանությամբ` «բարդութավորվել, բնութագիր, արժութային»: «Համբույր» բառի յ-ն ևս ընկնելու հակում ունի՝ «համբուրել, համբուրելի, համբուրվող»: Բազմաթիվ բարդություններ կազմվում են «բույժ» արմատով, որը նույնպես անփոփոխ չի մնում, օրինակ՝ «ատամնաբույժ»-ը դառնում է «ատամնաբուժական», «վիրաբույժ»-ը՝ վիրաբուժական» և այլն:

Յուրաքանչյուր տղաներ
Յուրաքանչյուր տղա

Ոչ և ոչ՝ գոյականի լրացման թիվը եզակին է` յուրաքանչյուր տղա: Յուրաքանչյուր դասարան, յուրաքանչյուր հասկացություն, յուրաքանչյուր աշխարհամաս…

Նախարարն իր մոտ է
Նախարարը տեղում է

Ֆիզիկայի օրենքներով գուցե սա հնարավոր է, սակայն հայոց լեզուն նման հնարավորություն չի ընձեռում: Նախարարը «տեղում է» կամ՝ «իր աշխատասենյակում»: Երկրորդ դեպքում նախադասությանը մի երկարաշունչ բառ է ավելանում, բայց սա այն բացառություններից է, երբ հակիրճությունը զոհաբերվում է հանուն իմաստի: Լեզուն ևս զոհեր է պահանջում:

Ներդրումներն աճում են
Ներդրումներն ավելանում են

Մեր ազգային ընկալմամբ աճելու հատկություն ունեն բուսական աշխարհի ներկայացուցիչները՝ խոտը, ծաղիկները, ծառերը… Սակայն արդի գրավոր և բանավոր խոսքում «աճ»-ի համատարած շահարկումը հասել է զայրացուցիչ աստիճանի: Կարճության շնորհիվ բառի գործածումն անշուշտ գայթակղիչ է, այդուհանդերձ հարկավոր է առաջնայինը բովանդակությունը դարձնել: Այսպես՝ ներդրումները կարող են ավելանալ, հիվանդությունը՝ խորանալ, թիվը՝ մեծանալ, մակարդակը՝ բարձրանալ, աղքատությունը՝ ահագնանալ կամ նվազել, իրադարձությունները՝ ծավալվել:

Ներեղություն
Ներողություն

Որրքան էլ ամրագրելը ցավալի է՝ քչերն են այս բառը ճիշտ արտասանում և գրում: Հիշելու համար կարելի է մտքում փոքրիկ վարժություն անել՝ բառը բաժանել տարբեր մասերի, ասենք` «ներող եղեք», «ներող կլինեք»: Ահաև մոտեցանք ճիշտ` «ներողություն» բառին: Ընդմիշտ հիշելու համար մտաբերեք հայտնի բառակապակցությունը՝ «ձեր ներողամտությունն եմ հայցում»: Ոչ ոք «ներեղամտություն» չի ասում:

Շարունակելի

0
0
Previous Story

Հրաչուհի Փալանդուզյան Լեզվաոճական ուղեցույց 42.

Next Story

Հրաչուհի Փալանդուզյան Լեզվաոճական ուղեցույց 44.

Related Posts

0

ՏԻԳՐԱՆ ՖԱՐՄԱՆՅԱՆ

Posted On 25 Apr 2019
, By Christina Abrahamyan
1

ՇՏԱՊ. ՄԱԳԱՂԱԹ կայքը դիմում է իր ընթերցողներին և համակիրներին

Posted On 11 Feb 2019
, By Christina Abrahamyan
0

ՄԱՇՏՈՑՅԱՆ ՉՈՐՍ ԴՐՎԱԳ

Posted On 13 Jul 2018
, By Christina Abrahamyan
0

ՀԱՅԱԶՏՈՒՄ

Posted On 08 Jul 2018
, By Christina Abrahamyan

Leave a Reply Cancel reply

*
*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Մագաղաթի նոր լոգտիպը

Վերջին նյութերը

  • Թումանյանը Իսահակյանի հուշերում
  • Գույժ. 77 տարեկան հասակում մահացել է անվանի շինարար և բարերար Վարդգես Արծրունին
  • Անդրադարձ «Արցախի գրական դարբնոց» սեմինար-քննարկմանը
  • ՏԻԳՐԱՆ ՖԱՐՄԱՆՅԱՆ
  • Ո՞ՐՆ Է, ԱՆՈՒՇ, ՁԵՐ ԱՐԴԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ
  • ՀԱՅՈՑ ԻՄԱՍՏԱԿԻՐ ՀՆՉՅՈՒՆՆԵՐ
  • «Մաեստրո Մանսուրյան». ֆիլմ՝ նվիրված վարպետի 80-ամյակին
  • ՑՈՒՑԱՀԱՆԴԵՍ ՀՈՒՇԻ ԱՐԹՆՈՒԹՅԱՄԲ
  • ԱՐԹՈւՐ ՄԵՍՉՅԱՆ ՄԱՐԴԸ, ՈՎ ՍԻՐՈւՄ Է ՄԵՐՁԱՎՈՐԻՆ, ԸՆԿԵՐՈՋԸ, ԴՐԱՑՈւՆ, ՔԱՂԱՔԱՑՈւՆ, ՈւՐԵՄՆ՝ ԱՍՏԾՈւՆ
  • ԳԵՂԱՆԿԱՐԻՉ ԱՐՄԵՆ ՎԱՀՐԱՄՅԱՆԻ ԱՐԹՄՆԻ ԵՐԱԶՆԵՐԸ

ԳԱՐԵԳԻՆ ՆԺԴԵՀ. չպղծված ֆիլմ

Просмотры

  • afsgg ahsgshg jahsja - 162,368 views
  • Քըրք Քրքորյանը հետաքրքրվել է, թե ինչքան գումար կպահանջվի Թուրքիայի տարածքում գտնվող հայկական հողերը գնելու համար - 68,865 views
  • Բացահայտում. Դա Վինչին իր նշումները ծածկագրել է… հայերեն - 66,093 views
  • Ըմպելիք, որն օգտակար է վահանագեղձի բոլոր հիվանդությունների դեպքում։ Ինչո՞ւ - 61,140 views
  • Բացահայտում. Մենդելեևի երազը և հայոց այբուբենը - 42,057 views
  • Անհերքելի ապացույցներ այն մասին, որ շումերերենը հայերեն է - 36,697 views
  • Հայ ակադեմիկոսը քաղցկեղը կանխարգելող պատվաստանյութ է ստեղծել - 36,242 views
  • Պուշկինի «Ты трус, ты раб, ты армянин» արտահայտության իրական պատմությունը - 33,390 views
  • Եգիպտոսի հայ թագուհիները - 32,164 views
  • ՀԱՅԸ մարդկային ցեղի ակունքն է և առնվազն 50.000 տարեկան է - 30,075 views
Рейтинг@Mail.ru
© 2013 Magaghat.am Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս հղումը magaghat.am-ին պարտադիր է:Սույն կայքի բոլոր լրատվական հրապարակումները անհատական օգտագործման համար են։ Տեղեկատվություն տարածող այլ միջոցներում սույն կայքի հրապարակումների (մասնակի կամ ամբողջական) վերահրապարկման համար անհրաժեշտ է magaghat.am ադմինիստրատորի թույլտվությունը։ Խախտում թույլ տված անձինք կենթարկվեն պատասխանատվության օրենքով սահմանված կարգով։ Կայքը պատրաստել է Արտուշ Չիբուխչյանը` 093124577 Կապ` Արման Հովհաննիսյան 055065023 magaghat.am@gmail.com