Previous Story
Եվ ինչ ունկնդիր` նրբազգաց, բայց այնքան խստադատ. Իգնատ Մամյան
Մեղավորիս զրկել էին պետական ռադիոյում ուղիղ եթեր վարելու իրավունքից. համարձակվել էի քաղաքական հաղորդաշարիս փակման պատասխանատվությունը ճիշտ կողմ ուղղել: Մտածում էի հեռանալ, ու հենց այդ ժամանակ Վլադիմիր Զադայանի միջոցով Իգնատ Մամյանից նորաստեղծ թերթում աշխատելու հրավեր ստացա: Նրա պոեզիան ու հրապարակախոսությունն ինձ շատ էին դուր գալիս, անհանգստությունս այն էր, որ իմ լրագրությո՛ւնը նրան դուր գար: Առաջին իսկ հանդիպմանն իրար հասկացանք: Ուրախ էի իմանալ, որ նա իմ հաղորդումների մշտական ունկնդիրն է եղել: Եվ ինչ ունկնդիր` նրբազգաց, բայց այնքան խստադատ: Նախ հանձնարարեց թերթի համար անուն գտնել: Հաջորդ օրը հայ ապագա բուրժուազիային նվիրված ազատ թերթի անվան մի ամբողջ ցանկ ներկայացրի: «Երևում է, թերթի սյունը դու ես լինելու»-կարդալով` դատավճիռ արձակեց նա ու հավատարիմ մնաց իր կեցվածքին: Ճիշտ է` նոր պարբերականը շատ հասարակ անուն ստացավ` «Առավոտ», բայց Իգնատի ասելով դա այնքան էլ էական չէ, կարևորը` բրենդ դառնա: Իսկ ո՞վ պետք է դրան լծվի, եթե ոչ թերթի սյունը: Որպեսզի ասածս ինքնագովության չնմանվի` մի դեպք պատմեմ: Կարծեմ երրորդ համարն էինք թողարկում` կանչեց սրճելու: Բայց նախ պետք է նյութերս ներկայացնեի: Մեկիկ-մեկիկ իրեն մեկնեցի` երկու ակնարկ, վերլուծական երկու հոդված, երեք հարցազրույց, հումորային բաժին, ռուսերենից մի քանի թարգմանություն, դրսի հաղինակների ռեպորտաժներ…
-12,-ասաց նա:-Ուրի՞շ:
Հսկա աչքերը հառել էր դեմքիս, նույնիսկ մազերն էին սպասումից շիկնել:
Կարկամեցի, ուզում էի սրտիս մեջ կուտակվածն ասեմ` խմբագրությունում միայն ես չեմ աշխատում, հարևան սենյակում ջահելները քաղցր-քաղցր զրուցում են: Երևի տեսքս շատ էր զվարճալի` սենյակն Իգնատի հոմերական ծիծաղից ցնցվեց.
-Բա գիտես սյուն լինելը հե՞շտ գործ է: Մյուս անգամ 20 նյութ եմ ուզելու, իմացած լինես: Դե, կներես, սուրճդ սառավ:
Օրվա վերջին կրկին կանչեց: Ոչ կատակի տրամադրություն ուներ, ոչ սուրճի: Միանգամից սիրտը բացեց.
-Թերթի հիմնադիրն ուզում է, որ էրոտիկ նյութեր տպենք:
-Ես այդ հարցում չեմ կարող օգնել,-կտրեցի ես. հանձնարարության իմաստը լավ էի հասկանում`հարկավոր էր երիտասարդությանը քաղաքականությունից շեղել:
-Գիտեմ,-հառաչեց Իգնատը: -Հիմա ի՞նչ անենք:
Տխուր էր, նման այն գինեմոլին, ով երդվել է ձեռքը երբեք բաժակին չմեկնել ու չի կարողանում:
Առավոտյան ինձ մեկնեց իր ձեռագրով մի նյութ:
-Խնդրում եմ խմբագրես:
Նրա խմբագիրը չի ծնվել, ի՞նչ կատակ է:
Հարցազրույց էր: Իգնատ Մամյանը հարցազրույց էր վարել երևանցի մարմնավաճառի հետ:
Կլանված կարդացի, ողբերգական պատմություն էր անհուսության ճիրաններում թպրտացող կնոջ մասին: Վերադարձրի` ասելով:
-Ավելի ճիշտ կլիներ գրեիք` պատմվածք:
Ծիծաղեց իր հոմերական քրքիջով:
-Բայց լավ էի հորինել, չէ՞:
-Լավ կլիներ, եթե վատ հորինեիք,-ասացի, -որովհետև հիմա շատերը կհավատան:
-Որոշել եմ` վերջինն է, էլ նման բան չեմ անի: Եղբայր, հարցազրույցն իմ ժանրը չէ:
Այնուամենայնիվ նա մի անգամ ևս սկզբունքները խախտեց: Ընդամենը վեց երանելի ամիս «Առավոտում» աշխատելուց հետո գնաց: Մի քանի տարի անց ես «Բումերանգ» թերթի փոխխմբագիրն էի, ինքն էլ Գրողների միության գրական ֆոնդն էր ղեկավարում: Մի անգամ ասաց` կուզենար, որ իր հետ հարցազրույց վարեի: Ձայնագրիչս վերցրի ու պայմանավորված օրը գնացի հանդիպման: Անցած գեղեցիկ օրերի մասին խոսեցինք, ապա ձայնագրիչը միացրի, որպեսզի հարցազրույցն սկսեմ: Անկեղծերեն ասած` շատ էի շտապում, գործեր ունեի: Մեկ էլ դարակից թղթեր հանեց` մեկնեց ինձ` «Հարցազրույց` բանաստեղծ Իգնատ Մամյանի հետ»:
-Էլի ինքնե՞րդ եք գրել-գլխի ընկա ես:
-Կարդա, կարդա, կհավանես,-խրախուսեց նա:
-Չհավանելը բացառված է, բայց ես սովոր չեմ ուրիշի հարցերը սեփականել:
-Գիտե՞ս ինչ կա, գիշերը նստեցի, մտածեցի, թե ինչ հարցեր կուզենայի, որ ինձ տայիր, էդպես գրվեց:
-Խնդրեմ, «Բումերանգում» կտպագրենք, միայն թե առանց իմ անունի:
-Բա ոգևորությունս, բա չարչարանքս… Վիրավորում ես, գիտե՞ս…
Առաջարկեցի հարցազրույցի ավարտին ոչ թե սովորականի նման ստորագրել, այլ գրել. «Իգնատ Մամյանին հանդիպեց այսինչ այսինչյանը»: Դրանով թե նրա հարցազրույցն էր փրկվում, թե իմ վարկը: Գրիչը թափով սեղանին զարկեց.
-Երկու ձեռքով կողմ եմ:
Մահվանից առաջ մի քանի անգամ հանդիպեցինք «Հայաստանի զրուցակից» թերթում. քրոջ որդու` Աշոտ Աղաբաբյանի մոտ էր գալիս: Մի անգամ շշուկով ասաց. «Որոշել եմ Գրողների միությունից պոկվել, գրական ակումբ եմ բացելու: Կանոնադրությունն արդեն պատրաստ է, այնպես որ պատրաստ եղիր»: Չհասկացա` ինչո՞ւ էր ցածրաձայն խոսում: Միգուցե որպեսզի մահը չլսե՞ր: Ավաղ, շատ չանցած մեր գրականությունը զրկվեց մի վարպետ գրիչից, իսկ ես` նրբազգաց ու խստադատ բարեկամ-ընթերցողից:
«Լրագրության աստիճանները» անտիպ գրքից
2009-2014թթ.
Հրաչուհի Փալանդուզյան
