Հրաչուհի Փալանդուզյան. Հայեցի հայերեն

հատվածաբար հրապարակվում է «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթում):

Հաշվի առնելով Դիմագրքի անսահմանափակ հնարավորությունները և մտերիմներիս խնդրանքը` որոշեցի չսպասել գրքի տպագրությանը և լեզվաոճական շտկումների բարեփոխված ուղեցույցը հրամցնել մեր լեզվի ճակատագրով մտահոգ հանրությանը:
Հայերիս հարատևման գլխավոր կռվանը` հայոց լեզուն, իրոք վտանգված է, և ես այս քայլով կոչ եմ անում ձերբազատվել նեղ ու ճղճիմ հաշիվներից և մոր սրտացավությամբ հայերենը … վերակենդանացնել: Ախտորոշումս սխալ չէ` մեր ոսկեղենիկը մերձիմահ է: Նրան կարող ենք փրկել միայն մեր մեծ սիրով:

ԼԵԶՎԱՈՃԱԿԱՆ ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ

ՑՈՒՑՈՒՄ. Սխալ տարբերակները բերված են ենթավերնագրերի առաջին տողում, ճիշտը նշված է երկրորդ տողում: Շարադրանքը պարունակում է անհրաժեշտ կամ հավելյալ մեկնաբանությունը:

Ա
Է

Գրական հայերենում և մեր մի շարք բարբառներում օժանդակ բայը է-ն է, շատ բարբառներում՝ ա-ն, իսկ օրինակ Խոյի բարբառում՝ ի-ն: Այսինքն ա-ն որպես օժանդակ բայ կիրառելը դեմ է գրական լեզվի կանոններին: Բայց խեղճ հայերեն, «էություն», «էակ», «Աստված» նշանակող է-իդ փոխարինելու է եկել ինքնակոչ ա-ն: Գրողները ա-ով են գրում, լրագրողները ա-ով են հարցազրույցներ վարում, ամբիոնները ճռնչում են ա-ի ծանրությունից: Սա իսկական աղետ է, մոլորություն, զանգվածային մտախանգարում: Գուցե որպես մարտակոչ հնչի, սակայն կարծում եմ` այս հարցում արդեն պետական միջամտության կարիքն է զգացվում:

Ազգովի
Ազգովին

Նշանակում է` ամբողջ ազգով հանդերձ և պետք է գրվի «ազգովին»: Նույն սկզբունքով՝ «ովին» վերջածանցով են կազմված նաև «հիմնովին, բոլորովին, լիովին, կամովին» և այլ բառեր:

Շարունակելի
Հրաչուհի ՓԱԼԱՆԴՈՒԶՅԱՆ